Filmy

• Kierunek Nowa Huta12'

  Kierunek Nowa Huta
  Produkcja: POL 1951

  Film, który można uznać za wzorcowy plakat agitacyjny polskiego kina czasów stalinowskich, film, który Andrzej Wajda mógłby w Człowieku z marmuru zacytować jako dzieło reżysera Burskiego. Jednocześnie dzieło będące śladem doświadczeń twórców debiutujących w latach ideologicznie i „estetycznie” dominującego socrealizmu. Zawiera wszystkie cechy dokumentalnego kina tamtych lat, w którym instancją organizującą cały przekaz filmowy był komentarz. Był on głównym nosicielem ideologiczno-propagandowych treści, jedynie wspomaganym odpowiednio zmontowanym obrazem. Prawdziwą ideą filmu jest apoteoza budowy kombinatu i miasta Nowa Huta, które powstaje w opozycji do zatęchłego w swej niedobrej tradycji Krakowa.

  

   

  

   

  

  czytaj więcej
• Pamiętniki chłopów14'

  Pamiętniki chłopów
  Produkcja: POL 1952

  Pierwsza dokonana przez Andrzeja Munka próba „uczłowieczenia” socrealistycznej formuły dokumentalnego kina. Realizuje ją przez odwołanie do autentycznych materiałów, które stanowią opublikowane w 1935 roku Pamiętniki chłopów. Reżyser odnajduje trzech ich autorów i cytując ich wspomnienia, konfrontuje dawny los z życiem w socjalistycznej Polsce, która realizuje dawne marzenia – o własnej bądź spółdzielczej ziemi, o szansach godnego życia i możliwościach edukacji dzieci. Elementem wspomnianego „uczłowieczenia” jest dana widzowi szansa bezpośredniego kontaktu z tymi nieanonimowymi bohaterami; a właśnie anonimowa zbiorowość dominowała w ówczesnym polskim filmie dokumentalnym.

  

   

  

   

  
   

  czytaj więcej
• Kolejarskie słowo21'

  Kolejarskie słowo
  Produkcja: POL 1953

  Przełomowy w dokumentalnej twórczości Andrzeja Munka film, choć na pozór mieści się w formule ówczesnego „produkcyjnego reportażu”. Parafabularną konstrukcję filmu buduje zadanie, jakie stoi nie tylko przed załogą tzw. „pociągu gwarancyjnego” wiozącego węgiel ze Śląska do huty w Szczecinie, ale i innych kolejarzy obsługujących tę długą trasę przebiegu pociągu. Ten typowy dla socrealistycznego kina temat walki o wykonanie planu wyposażony został jednak przez autorów filmu właściwościami odbiegającymi od obowiązujących dlań schematów. W centrum uwagi stanęli ludzie owo zadanie wykonujący – ich zawodowe kompetencje i emocjonalne zaangażowanie płynące z ich etosu pracy.

  

   

  

   

  
   

  czytaj więcej
• Gwiazdy muszą płonąć104'

  Gwiazdy muszą płonąć
  Produkcja: POL 1954, B/W, 104'

  Film jest pierwszą w twórczości Andrzeja Munka próbą zmierzenia się z fabułą, choć interpretacyjna tradycja każe go sytuować w nurcie jego dokumentalnego dorobku. Decyduje o tym zapewne obrazowa poetyka Gwiazd, która przynależy do doświadczeń kina dokumentalnego, wykorzystującego materialną rzeczywistość jako główne swe tworzywo w kreacji świata przedstawionego. W Gwiazdach na rzeczywistość tę składa się świat życia kopalni – szyby, chodniki, sam węgiel, gaz, woda, narzędzia górnicze. Montażowo znakomicie zorganizowane obrazy i elementy tego świata tworzą nie tylko autentyczną scenerię przedstawionych w filmie historii, ale ich niezwykły klimat przynależny wyłącznie doświadczeniom górników.

  

   

  

   

  
   

  czytaj więcej
• Niedzielny poranek18'

  Niedzielny poranek
  POL 1955
  
  Film zrealizowany według własnego scenariusza Andrzeja Munka jest żartobliwym felietonem, opatrzonym adekwatnym wobec jego charakteru podtytułem Scherzo. To opowieść o niedzielnym letnim poranku w Warszawie, o jej mieszkańcach widzianych głównie z okna autobusu. Film spaja pełen dowcipu, z dystansem czytany przez Kazimierza Rudzkiego komentarz, oraz krótka anegdota o „nim” i o „niej” – kierowcy i konduktorce autobusu. W ramach tej błahej anegdoty Munk podpatrywał i inscenizował sceny rodzajowe z życia mieszkańców ówczesnej Warszawy. Nie brak im walorów realistycznej obserwacji i dowcipu.

  

   

  

   

  

  czytaj więcej
• Błękitny krzyż55'

  Błękitny krzyż / The Men of the Blue Cross
  Produkcja: POL 1955

  Średniometrażowy Błękitny krzyż to w biografii twórczej Andrzeja Munka kolejna, po filmie Gwiazdy muszą płonąć, próba odnalezienia się w formule kina fabularnego. Tym razem Munk rekonstruuje zdarzenia, które miały miejsce w ostatnich dniach wojny, a zapisane zostały w Kronice Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Zakopanem. Była to akcja polskich goprowców ratująca życie rannych partyzantów radzieckich i słowackich, ukrywających się w szałasie po kontrolowanej jeszcze przez Niemców słowackiej stronie Tatr. O tej wyprawie opowiada film Munka, a w samej opowieści dominuje intencja sportretowania autentycznych bohaterów tamtych dawnych już zdarzeń.

  

   

  

   

  
   

  czytaj więcej
• Spacerek staromiejski18'

  Spacerek staromiejski / A Walk in the Old City of Warsaw
  Produkcja: POL 1958, COL, 18'

  Film zrealizowany jako swoiste intermezzo pomiędzy premierami Eroiki i Zezowatego szczęścia. Powstał w oparciu o pomysł kompozytora Andrzeja Markowskiego, a znalazł swą znakomitą realizację. Mała jego bohaterka, uczennica szkoły muzycznej, wędrując po zaułkach Starego Miasta w Warszawie, odkrywa świat, który nie wszystkim jest dostępny. To świat niezwykłości i piękna dźwięków. To one są dla dziewczynki najważniejsze, w nich jest muzyka – w gwarze dzieci, odgłosach ulicy, sapiącym traktorze, strojeniu organów, szuraniu miotły i w przelatujących odrzutowcach.

  

   

  

   

  

  czytaj więcej
• Polska Kronika Filmowa (numer jubileuszowy – 1959 rok, nr 52 – A-B)20'

  Polska Kronika Filmowa (numer jubileuszowy – 1959 rok, nr 52 – A-B)
  Polish Film Chronicle (anniversary edition – 1959, nr 52 – A-B)
  Produkcja: POL 1959

  Przygotowanie w 1959 roku kroniki jubileuszowej PKF to niespodzianka w twórczości reżysera, który w tym okresie swej działalności cieszył się już wielkim autorytetem artystycznym, podejmował w filmie fabularnym wielkie tematy historiozoficzne, polityczne i moralne. Jak widać lubił też odchodzić do spraw pozornie marginalnych, dowodem Kronika jubileuszowa, będąca pastiszem tak gatunku w ogóle, jak i jego polskiej odmiany. Jedenaście tematów Kroniki łączy postać aktora Wiesława Gołasa, który wciela się między innymi w postaci stoczniowca, naukowca, przedszkolaka, mówcy, kucharza, sportowca – bohaterów takich odnotowanych przez kronikarza wydarzeń, jak Nowe osiągnięcia, Nowa szkoła, Nowy sport, Nowa tablica (z napisem: Tu nie mieszkał żaden sławny Polak) itp.

  

   

  

   

  
   

  czytaj więcej